12 Şubat 2017 Pazar

ÇANAKKALE DEPREMLERİNDEKİ ANORMALLİK

Geçtiğimiz pazartesi Ayvacık'ta meydana gelen depremin büyüklüğü 5.3'tü...
Az önce hissettiğimiz depremin büyüklüğü yine 5.3...
Artçı depremlerin en büyüğünün aletsel büyüklüğü ana depremden genellikle 1.0 magnitude kadar daha düşük olması gerektiği deprem bilimciler tarafından söylenir... Dolayısıyla Ayvacıkta  5.3'lük ilk depremden sonra en büyük artçısının 4.3 olması beklenirdi. Fakat gördük ki 4.3'ün üzerinde birçok deprem kaydedildi. Son olarak da bugün olan 5.3... bilimin kabul ettiği kurallar dışında enteresan bir durum sözkonusu... Dolayısıyla Çanakkale'de Bilim adamlarını da farklı düşünmeye sevkedecek birtakım sismik hareketler meydana geliyor olabilir.

Bunun yanında depremin aletsel olarak ölçülen büyüklüğü ile gözlemsel olarak ölçülen şiddeti de aynı şeyler değildir.

Magnitüd depremin kaynağında açığa çıkan enerjinin bir ölçüsü; şiddet ise depremin yapılar ve insanlar üzerindeki etkilerinin bir ölçüsüdür.

Depremin Magnitüdü, belli bir zaman diliminde kaydedilen sismogram üzerindeki deprem dalgalarının genliğinin logaritması olarak tanımlanır. (Richter-ML, mb, MS, MW)

Depremin yer yüzeyindeki etkileri depremin şiddeti olarak tanımlanır. Şiddetin ölçüsü, insanların deprem sırasında uykudan uyanmaları, mobilyaların hareket etmesi, bacaların yıkılması ve toplam hasar gibi çeşitli kıstaslar göz önüe alınarak yapılır. Şiddeti tanımlamak için birçok ölçek geliştirilmiştir. Bunlardan en yaygın olarak kullanılanı Değiştirilmiş Mercalli Şiddet Ölçeğidir (Modified Mercalli (MM) Intensity Scale). Bu ölçek, Romen rakamları ile belirlenen 12 düzeyden oluşur. Hiçbir matematiksel temeli olmayıp bütünü ile gözlemsel bilgilere dayanır.

Küçük veya orta büyüklükte depremlerle bir bölgedeki (şuan için Ayvacık-Çanakkale) enerji boşalıyor sözü ne kadar doğrudur?
Deprem Logaritmik Hesabı bunu çok net olarak ortaya koymaktadır:

Depremin magnitüdündeki 1 birimlik artış (örneğin magnitüdün 4,5'dan 5,5'a çıkması) istasyonlarda kaydedilen sismogramların genliğinin 10 kat, depremde açığa çıkan gerilme enerjisi miktarının ise 30 kat artmasına karşı gelir. Bir başka deyişle, 6,3 magnitüdündeki bir depremde açığa çıkan gerilme enerjisi, 4,3 magnitüdünde açığa çıkan gerilme enerjisinin 900 katıdır (30x30), yani 900 adet 4,3 magnitüdlü deprem olursa, açığa çıkan gerilme enerjisi toplamı sadece 1 adet 6,3 magnitüdlü bir depremde açığa çıkmaktadır.

Bu logaritmik hesap bize aslen şunu da anlatmaktadır : Depremden önce oluşan öncü depremler asıl depremin ana etkisini azaltmamaktadır sadece oluşum zamanını geciktirmektedirler. Bırakın birkaç öncü depremi yüzlercesi bile ana depremin şiddetini pek de değiştirmeyeceği açıkça görülmektedir.

12 Ocak 2017 Perşembe

Kara Kışa Bir Süreliğine Veda...

Batı Avrupada konumlanan ve uzun süre orada kalan devasa bir yüksek basınç merkezi sayesinde Ülkemizde son yılların en soğuk Aralık ayı yaşandı.

Aralık ayında Kuzeyden gelen sistemler Karadeniz'in iç kesimlerinde,iç Anadolu'da ve Doğu Anadolu'da şiddetli soğuklara ve kar yağışlarına sebep oldu. Ancak Marmara kıyıları ve İstanbul sadece soğuk, yağmur veya tutmayan kar yağışı gördü.

6-7 Ocak tarihlerinde etkisi altına girdiğimiz güçlü bir sistem en başta Marmara kıyıları olmak üzere ülkemizin batısını vurdu ve adeta kara gömdü. Rüzgarı, tipisi, lapa lapası, Deniz etkisi kar yağışları, donan yağmurları, gökgürültülü kar sağanakları ile görebileceğimiz her türlü kar yağışını bize yaşattı. Unutamayacağımız ölçüde kar yağışları ve bazı yerlerde rekor kalınlıkta örtü oluşturdu.
Ama bitti... Efsaneler arasına yazdık ve bu güçlü sistem ile vedalaştık. Şimdi birçoğumuz böylesine güçlü bir sistem ve yoğun kar yağışından sonra kışın bittiğini düşünüyor olabilir... Bakalım gerçekten bitti mi? Önümüzdeki süreçte bizi ne bekliyor?

Neredeyse Aralık ayı başlarından beri soğuk tarafta kalmamızı sağlayan basınç dizilimleri değişti. Bu da soğuklara bir süre ara vereceğimiz anlamına geliyor. Haftasonundan itibaren bu basınç dizilimlerinden dolayı biz ılık tarafta kalacağız. Türkiye'nin kış şartlarında belirleyici bir rol oynayan Azor Yüksek Basıncı yaklaşık 10 gün Avrupa'nın kuzeydoğusuna  doğru hareketlenecek. Kuzeydeki soğukların bize doğru akmasını engelleyecek bir blocking oluşturacak. Bu durumda Akdeniz'in ortalarında oluşacak Alçak Basınç merkezleri ile soğuk hava Avrupa'nın Batısına ve Ortasına hatta Balkanlar'a yerleşecek.

Ülkemizin batısı Marmara ve Ege Bölgeleri bu süreçte genellikle Orta Akdeniz üzerinden gelen ılık ve bol yağmurlu günler geçirecek. Bazen Balkanlar'dan zayıf soğuklar inecek ancak sıcaklığı genellikle kar seviyelerine çekemeyecek. Doğu bölgelerde ise yağış bakımından daha zayıf ve durgun bir hava hakim olacak.

Son analizler ve modeller yaklaşık 1 hafta sonra kuzeyde atmosferin en üst seviyelerindeki Polar Vortex'in (kutup girdabı) Kanada taraflarına çekilebileceğini ve Avrupa kıtası üzerine kutupsal kökenli soğuk hava akışının olabileceğini işaret ediyor. (Polar vortex aslında kutup bölgelerinde bulunan bir rüzgar patternidir. normalde soğuk ve ekstrem havayı kutup bölgesinde tutar.) Bu durumda 1 hafta sonra Azor Yüksek Basıncının yeniden kuzey enlemlere hareketlenebileceği ve saat yönünde dönüş hareketinden dolayı Güney'e Doğu Avrupa ve ülkemize doğru soğuk hava dalgası indirebileceğini öngörebiliriz.  Yani 20 Ocak'tan sonra atmosfer karlı günler adına yeniden hareketlenebilir... O günler yaklaştıkça daha detaylı değerlendirmeler yaparız... Kış kışlığını yapıyor :)

5 Ocak 2017 Perşembe

2004 KIŞINI HATIRLATAN GÖRÜNTÜLER OLABİLİR...

AKSİYON BAŞLIYOR...

Yarın akşam (6 Ocak) erken yatanlar Cumartesi sabahı  (7 Ocak) uyandıklarında ve pencereden dışarı baktıklarında halen uykuda olduklarını ve rüya gördüklerini sanacaklar... Fotoğrafta gördüğünüz 2 farklı kar haritası da Cuma gece yarısından itibaren özellikle Güney Marmara'yı kara gömmüş... Bu haritalardaki tahminin yarısı bile gerçekleşse Bursa'da 40 cm kar birikir... Son yılların en ağır ve günlük yaşamı durma noktasına getirebilecek kar yağışı olacak gibi duruyor... Hazırlıklı olun... AKSİYON BAŞLIYOR...

4 Ocak 2017 Çarşamba

FİLM BAŞLIYOR...
Perşembe günü Marmara'da Lodos çok sert... Hamleleriyle 90-100 km hıza ulaşabilir... Özellikle yüksek vinçlerin kullanıldığı şantiye, inşaat vb alanların yakınından geçerken çok dikkatli olunmalı. Önceki yıl Bursa'da stadyum inşaatında kullanılan ve lodostan devrilen devasa vinçi unutmayalım. Balkonlarda uçması muhtemel hiçbir malzemeyi başıboş bırakmayalım.  Küçük çocuklarınızla dışarda olursanız kesinlikle çocuğunuzun elini bırakmayın. Hamle anında çocuğunuzu biranda 5-10 metre öteye sürükleyebilir ve tehlikeli bir durum oluşturabilir. Marmara lodosun etkisinde olduğu sırada alçak basınç Balkanlar Civarında olacak. Yani biz alçak basıncın sağında kalacağımız için (saatin ters yönü döndüğünden dolayı) Güney'den sıcak havayı üzerimize çekiyor olacak. Sıcaklıkların 15 dereceleri dahi aştığı anlar olabilir. Özellikle Perşembe akşamı ve Cuma sabahı uyandığınızda ılık havayla karşılaşırsanız aldanmayın. "Bu havada kar yağar mı?" demeyin... Zaten kar o havada yağmayacak. Az önce Balkanlar'da dediğimiz siklon Yunanistanı geçip Ege'nin az kuzeyinden giriş yapacak. Önce Lodos etkisini kaybedecek, çok kısa süren az rüzgarlı veya durgun bir havanın ardından alçak basıncın batıya doğru hareketinden dolayı bu kez siklonun solunda kalacağız. Rüzgar yönü kuzeybatıya dönecek, zamanla hızını arttıracak ve Balkanlardaki soğuk havayı çok hızlı bir şekilde Trakya ve Marmara'ya doğru çekecek. Önce Batı Trakya ve Çanakkale daha sonra Marmara'nın diğer kesimlerinde perşembe akşam 15 derece ve üzerine çıkan sıcaklıklar birkaç saat içerisinde 0 dereceye kadar düşecek. Bu düşüş Trakya'nın Batısı ve Çanakkale civarlarında Cuma öğlen civarlarında gerçekleşirken birkaç saat arayla Doğuya doğru kayacak... Kademeli olarak Biga, Bandırma, Balıkesir, Karacabey, Bursa... şeklinde düşüş devam edecek. Aynı durum Marmara'nın kuzeyi içinde geçerli...  Önce Trakya'nın batısı, sonra Malkara, Tekirdağ, Silivri, Başakşehir, İstanbul.. Perşembe günü Kuzey Ege, Çanakkale, Batı Trakya'da yağmur çok şiddetli. Birçok yerde sel riski var. Ancak sıcaklığın ani düşüşü ve RÜZGARIN  kuzeybatıdan esmeye başlamasıyla birlikte Cuma günü sabah ve öğlen civarı önce Batı Trakya ve Çanakkale, akşam saatlerinde ise neredeyse tüm Marmarayı etkisi altına alacak. Şuanki görüntüye göre Cuma öğlen-Cumartesi akşam arası ağır bir kar yağışı görebiliriz. Yollarda kalan kamyonlar, otoyollarda aracını kilitleyip evine veya güvenli bir yere ulaşmaya çalışan insanlar, çalışmayan metrobüsten dolayı evlerine yürüyerek gitmeye çalışan insanlar, çok sayıda uçuş iptali, Deniz ulaşımının durması, birçok yerde elektrik ve su kesintileri bu sistemin olası etkileri arasında. Bu sistemin geçen hafta yaşadığımız sistemden en bariz farkı çok daha soğuk olması. Marmara'nın neredeyse tamamında Cuma akşamından Pazartesi'ye kadar sıcaklıklar gündüz dahi sıfırın altında olacak. Belediyelerin sokakta yaşayan evsizler için mutlaka kapalı spor salonu gibi alanları en azından birkaç günlüğüne açması gerekir. Aksi takdirde donarak hayatını kaybedenler olabilir...Geçen hafta fragmanını izlediğimiz kış asıl şimdi başlıyor... Ve daha önce de söylediğim gibi bu kış efsane kışlar arasına ismini yazdırmaya aday... Size tavsiyem haftasonu evlerinizden pek çıkmayın, oturduğunuz sokakta arızalı sokak lambası varsa belediyeye haber verin tamir etsinler. Çünkü geceleri sokak lambaları bu görsel şöleni izlemek için en iyi araçtır. Sıcak içeceklerinizi hazırlayın, arkanıza yaslanın, kemerlerinizi bağlayın... Uçuşa geçiyoruz... Önce Lodosla, sonra Karayelle... Ne demiştik: "Kışın eserse Güney'den Lodoslama, kar getirir Güney'den Bodoslama"

HAFTASONUNA DİKKAT... DONACAĞIZ

HAFTASONUNA DİKKAT!!!

Modeller şuanda kar yağışının en çok nereyi vuracağı konusunda mutabık değiller... GFS diyor ki Batı Trakya ve Çanakkale gömülür...
ECMWF diyor ki İstanbul, Bursa, Yalova, Balıkesir ve Marmara'nın diğer kısımları gömülür...
Her iki modelde de kar var... ama biryerler efsane olacak... bugün yarın netleşir...
Ama net olan birşey var... DONACAĞIZ... sıcaklık öğlen saatlerinde deniz kıyısında dahi sıfırın altında olacak... Ciddi sıkıntılar yaşanacak. Şiddetli soğuklara karşı şimdiden önlem alınmalı... Bu kış efsane kışlar arasına adını yazdırmaya aday...